Listening skill denilen dinleme becerisi nasıl geliştirilir? Kulağınızın iyi olması için neler yapılmalıdır? Yabancıları daha iyi anlamanız için hangi teknikler kullanılmalıdır? Tüm bu soruların cevaplarına bu yazımda cevap vermeye çalışacağım.
Hepimiz doğarız ve yaklaşık 1 yaşına kadar konuşamayız. Bu bir yıllık sürede ne yaparız? Sadece dinleriz. Annemizi, babamızı, varsa ailedeki başka kişileri 7/24 dinleriz. Dinleme, sizi konuşmaya götüren en önemli etkinliktir. Sonra ne yaparız? Dinlediğimiz kişileri taklit etmeye ve konuşmaya çalışırız. Hatta ilk konuştuğumuzda da kelimeleri düzgün telaffuz edemeyiz ve doğru cümleler kuramayız. Zamanla bu gelişir ve birkaç senede düzgün konuşmaya başlarız. Sözün özü, dinleme etkinliği uzun süren bir durumdur.
Peki İngilizce öğrenirken durum çok mu farklı? Temelde aynı ama İngilizceyi Türkiye’de öğreniyorsanız 7/24 dinleme yapma şansınız yok. Bu açığı nasıl kapatmak gerekir? Yapılması gerekenleri madde madde açıklayayım:
1. Her şeyden önce kelime bilmeniz gerekir. Kelimelerin telaffuzlarını doğru bilmelisiniz. Ana dili İngilizce olan bir yabancı o kelimeleri nasıl telaffuz ediyorsa bunları bilmeniz gerekir. Bunun için internette sözlükler var. Bu sözlüklerde, kelimelerin telaffuzlarını dikkatli dinlemeli ve aynısını tekrar etmelisiniz. Telaffuzunu yanlış bildiğiniz kelimeler varsa düzeltmeye çalışmalısınız. Bugüne kadar çok öğrenciden duyduğum, telaffuzu yanlış bilinen kelimelere örnekler vereyim: wear, bear, foreign, oven, front, among, glove, above, successful, suggest, support, supply, complete, continue, police …
2. Kelime bilgisinden sonra cümle alt yapılarını bilmeniz gerekir. Kelimeler yan yana nasıl geliyor, bunu bilmelisiniz. Bu da yetmez. Yan yana kelimeleri öğrenciler tek tek okumaya meyillidir. Hâlbuki yabancılar, kelimeleri tek tek söylemezler. Birbirine bitiştirerek söylerler. Mesela, I will attend the meeting. cümlesindeki I will bölümünü I’ll olarak kaynaştırarak söylerler. Ya da I have lost my keys. cümlesindeki I have bölümünü I’ve olarak kaynaştırırlar. Hâl böyle olunca öğrenciler, yabancıların cümleleri yutarak söylediğinden ve dolayısıyla onları anlamadıklarından şikâyet ederler. Bizim yapmamız gereken, cümleleri kolayımıza geldiği gibi değil, onların söylediği biçimde dinlemek ve tekrar etmektir. Böylece kulağımız gelişir.
3. Kulağımızı geliştirmek için neler yapabiliriz?
a) Seviyemize göre, seslendirilmiş kitaplar (audio books) okuyabiliriz. Parçayı önce cümle cümle dinleyin. Parça önünüzde açık olsun. İlk cümleyi hem dinleyin hem de gözünüzle takip edin. Sonra durdurun ve duyduğunuz gibi söylemeye çalışın. Bu uygulamayı tüm cümleler için yapın. Daha sonra, kitap yine açık, bütün parçayı hem dinleyin hem okuyarak takip edin. Şimdi geldik en can alıcı yere. Parçaya bakmadan sadece dinleyin. Sadece kulağınızla cümleleri anlamaya çalışın. Bunu defalarca yapabilirsiniz. Sonunda kulağınızın alıştığını ve parçaya bakmadan onu anladığınızı göreceksiniz.
b) Seviyeniz biraz daha iyiyse belgeselleri tavsiye ederim. Belgesellerde nispeten yavaş ve temiz bir İngilizce kullanılır. Bir üstteki tekniği burada da kullanabilirsiniz.
c) Youtube’da listening ile ilgili birçok video var. Bunları dinleyin. Arama çubuğuna listening yazarak bunlara kolayca ulaşabilirsiniz. Eğer size göre hızlı konuşuyorlarsa, video ayarlarından konuşma hızını düşürebilirsiniz. Böylece söylenenleri daha iyi anlarsınız.
d) İngilizcesi düzgün filmler seyredin. Bu filmler, istediğinizde durdurabileceğiniz ve geri alabileceğiniz türden olsun. Filmi bölüm bölüm seyredin. Bunlar 15-20 dakikalık bölümler olabilir. Alt yazıyı İngilizce seçin. Her cümleyi anlamayabilirsiniz. Moralinizi bozmayın. Anlayabildiğiniz yerlere odaklanın. Bazen bir cümle, bazen birkaç cümle arka arkaya seyredebilirsiniz. Hem dinleyin hem de alt yazıdan takip edin. Sonra alt yazıyı kapatın ve aynı bölümleri tekrar tekrar seyredip dinleyin ve cümleleri yüksek sesle, filmdeki yabancı(lar) gibi söylemeye çalışın.